ሳፋሪኮምን በተደጋጋሚ የሰው መብት ጥሰት እና የመረጃ መጋለጫ አተጋጋሚነት ምን ያህል አንጋግሮታል?
ጁላይ, 25 2025
ሳፋሪኮም፣ መረጃ እና የሰው መብት አደጋ
በኬንያ የተወዳደሩት ህዝብ ድርጅቶች ናቸው የሚባለው ሳፋሪኮም በአገሩ ውስጥ የቴሌኮም አገልግሎት በድምቀት ማቅረብ የታወቀ ቢሆንም፣ ለተፈጠሩት የሰው መብት ጭፍጨፋዎች ምክንያት መሆኑ በታች ማየት ከቻሉበት ወቅት ብዙ አፍንጭ የሚሰጥ ሆኗል። ስታየው በሰኔ 2024 የኬንያ መንግስት ሰላም የማሰስ አንደበት ላይ እየኖረ በታች የተሰሙት ሰምታዎች በቀጭኑ ወቅት ቁጥር ላይ አንልፏል። አንድ ወቅት ወደ 60 የሚሆኑ ሰዎች ተገደሉ፣ የእርስ እና የመጨረሻ መቃወል በሳፋሪኮም ተደጋጋሚ የሚሰጥባት መረጃ ተሳትፏ ተጠየቀች።
የኬንያ የደህንነት ባለሃላፊዎች ሰዎችን ለመፈታት የሳፋሪኮም የተጠቃሚ መረጃ በሚያጋለጡበት መንገድ እና ራሶአቸውን ቀረበው መረጃ ተጠቃሚዎች አሳየ። ይህ ከህዝብ በላይ የተመጣጣኝ መመሪያ ስላልነበረ ቅርንጫፉን ማስተዳደር የሚገባውን ጥያቄ አደረገ። አብዛኛውን ጊዜ የመረጃ መጋለጫዎች በመያዝ ተጠቃሚዎችን በአደጋ ላይ አቀረቡ።
ተጨማሪ ጥቃቅን ችሎታዎችና የጋዜጠኞች አተጋጋሚነት
የሳፋሪኮም ነባሪዎች በራሳቸው ደህንነት ተደብቀው ማስታወቂያዎችን ቢያቀርቡም፣ በሕግ ጽኑ መስክ መረጃዎች በተያዩ የተጠቃሚ መረጃ ሊሰጥ ነው። የሳፋሪኮም ሳሚዎች ለመሆኑ የሕግ ስር ልዩ ችሎታዎች ተደመሰሱበት። አንዱ ታዋቂ ጉዳይ "Ngugi & 16 others v Safaricom PLC" ስለ የአፍቃሪ መንደምና ችግሩ ወደ ፍርድ ቤት ወሰደ፣ ነገር ግን ክስ በሰማይ ተወጋ ሲሆን የመረጃ ውጤትን የተመለከተው የተግባር አልሆነም።
ከኬንያ የህብረተሰብ ድርጅቶች እና ሚዲያዎች የሆኑት Nation Media Group, KHRC, Muhuri እንዲሁም Access Now, Katiba Institute ግዴታው በማድረግ የሳፋሪኮም በድርጅት አድማ የሚፈጠረውን ውጤት፣ የጋዜጠኞች ደህንነትና መረጃ ግልጽነት አንዱ ላይ ቅዱስ ያደረገው በምልከት የተሳሳተ መድረክ መቅረፉን አናገሩ። የሳፋሪኮም በድህነት ማስተዳደር ስም ተወሳኺዎቹን የሚጠላቸውን SLAPP ጠቅላላ የዋና የጋዜጠኞች ግለባቸውንም ተጨማሪ ያደረገ።
የጋዜጠኛው Robert Wanjala Kituyi በኖቬምበር 2024 በኬንያ የመረጃ መግኘት ህግ በመጠቀም ትክክለኛ የፍርድ ቤት ማዘዣዎች እንደተነሳ መረጃ በመጠየቅ ሲፈታ ሳፋሪኮም ምላሽ መስጠት ከተቻለና ይቅርታውን ሳይገልጽ መቀባት አለበት። ይህ ማስታወሻ የቴሌኮም ድርጅቶች በመረጃ ግልጽነት ፊት ለፊት የሚገኙትን እንቅስቃሴ በጭራሽ ወደ ስፍራው አመጡ።
ሳፋሪኮም አሁንም የወራዳ እድል የተረጋገጠባት ሩቅ የሆነ ጥያቄ ናቸው፤ ሳማው ድምፅ ግን ከተጠቃሚዎች መረጃ የሚንፋ ተመሳሳይ ነው። የህብረተሰብ ድርጅቶች የስህተቱ ምክንያት ተለዋዋጭ ግልጽነት እና ፍትሕ በቀጣይ እየበሰበሱ ይታያል።
Abel Shen
ጁላይ 25, 2025 AT 18:47ሳፋሪኮም ችግር ተመልከቱ! 😢
bedilu balcha
ጁላይ 27, 2025 AT 06:54እሱ ተቃውሞ ያለው የኢንተርኔት ክርክር ብቻ ነው፤ ተዋህዶ የሚባል ነገር ወይም ሕግን መጥቆም አይደለም።
Efrem Berhe Abbay
ጁላይ 28, 2025 AT 19:00በተለይም የተለያዩ የህብረተሰብ ድርጅቶች ፍላጎት እና ተስፋ ያለው ችግር ሲሆን፣ በንዴት መንገድ ማስተካከያውን ይችላሉ ብዬ ተስፋ አደርጋለሁ።
Abraham Makamera
ጁላይ 30, 2025 AT 07:07ሳፋሪኮም በዚህ ዓለም አቀፍ ክልል ውስጥ ባለው ኃይል ትልቅ ውሎ ነው።
በቀደም ተናገርኩት የተለያዩ ሕጎች ሲሆኑ ድርጅቱ ከተለያዩ ግንዛቤዎች ተጎዳዎችን እንዲፈጽም ይችላል።
ይህ የተለይ የኢንተርኔት መረጃ ግልጽነት ጉዳት ሰብሰባ ሕግን ሲቃጥል ተገምቶ ማነቃቂያ ነው።
በህግ ግድፍ ተገናኝ ጊዜ፣ ተጠቃሚዎች ሕብረተሰብ ጉዳዮች ደምቅ እንዲሆኑ ይችላሉ።
የበለጠ ዝርዝር መረጃዎችን በሚያቀርቡበት ሱቅ በሚገኘው እሱ፣ የሰለሞን ተፈጥሮ ደግሞ የተለዋዋጭ ግልጽነትን ይሰጣል።
ይህም እንደ ተለይነት ግንባር የምናበቅበት ፖሊሲ ነው።
የሚታወቁት የተገለጹ ባንክ በፈረሱም ውስጥ ተደርጎ ይሆናል።
ወደ ተገፋችሁ ቦታዎች ተሞክሮ ይሁን።
በርምጃው እና ውስጥ ሁኔታው ዘመን እንዲህ ነች።
ግን ከገባዊ ድርጊት ተርጊልበታል።
በሕግ ዕውቅ ምንቸኛም ሕግ ይቀነስፋል።
ነባሪዎች በአቅምና በፍርድ ውጤት ተቃውሞ ብቻ አይደለም።
የጀርዳን ግዴታዎች በተግባር ተምችቶ ይኖርዋል።
በተቻለ እንዲሁም ግብዣዎችን ይተገበሩ።
Abraham Hattab
ጁላይ 31, 2025 AT 19:14እዚህ ሁሉንም ለማቅረብ አባልዎች፣ የሚሰለጥኑትን!!!! ዝቅተኛ ችግር በማደርግ!!!! የሚሆነውን ጥረት በዛር ለማድረግ!!!!
Meron Seifu
ኦገስት 2, 2025 AT 07:20የሳፋሪኮም እርምጃዎች የተለያዩ ሕጋዊ ፍትሕን የተሰማሩ ችግር ናቸው። የዚህ ዓይነት ግንዛቤ ለሕዝብ ተግባር ሊደረግ ይገባል።
Lidya Rosiana
ኦገስት 3, 2025 AT 19:27ይህ ጉዳይ ግልፁነቱን እና ውሎቹን ሲደርስ የወቅቱ ድርድር ተመልከቱ!!! 🚀🔍
Wesley Mulupi
ኦገስት 5, 2025 AT 07:34በፍርድ ሂደት ተገቢ ነገር ይደርሰዋል lol 😎
Makeda Essim
ኦገስት 6, 2025 AT 19:40የውጭ ደህንነት አማካሪዎችን እናሸንፍ እንደምንችል ማወቅ ይቻላል።
Yoseph Aditya
ኦገስት 8, 2025 AT 07:47የተባረከው የሰብስ መረጃ ግልጽነት ተስፋ ይሰጣል።
Solomon Gross
ኦገስት 9, 2025 AT 19:54እርሱ ባለሙያ ነው ብዬ አልሰማሁም።
teffi bugna
ኦገስት 11, 2025 AT 08:00ችግር ወሰነ ብቻ ነው ሰለ ተግባር።
Sumeya Y
ኦገስት 12, 2025 AT 20:07የክልሉ ልብ ንባብ መንገድ በተግባር እለብስጥጥምም ተችግር ነው።
Ermias Semerab
ኦገስት 14, 2025 AT 08:14ከተገኙት ምክር የተለያዩ ዜጎች ገበታ ላይ ተደርገው ኢንተርኔት ኲቶችን በግልጽ ናቸው
fitsum seid
ኦገስት 15, 2025 AT 20:20የሚዲያ ውርደት እዚህ የሚኖር ክለባ ጥረትንና ማዕከላዊ ማርፍልና ዐይነቱን፤ እውነቱን እንግዲህ ዕውቀት ይገኛል።
Abel Román Barti
ኦገስት 17, 2025 AT 08:27እንቁልፍ ነው ውጤቱን በምክንያት ለሰዎች ልክ ቃላቸውን እናልም!
ሁሉንም በፍጹም ውቅናሚ̲ይ።
aderajew Hailu
ኦገስት 18, 2025 AT 20:34መንገድ ተደርጎ ለኢንተርኔት ህብረቱን እንዲደግም ነው።
Abel Lascano
ኦገስት 20, 2025 AT 08:40ይህ ሁሉም የሚሰጥ ግልጽ ችግር ይዞናል።
Abraham Trueba
ኦገስት 21, 2025 AT 20:47የሚቀጥለውን ጉዳይ ከሰብስ ጋር ተይዞፈር ይመልከቱ 😊